Utworzony w październiku 1987 roku Zakład Japonistyki należy do najmłodszych jednostek podlegających Instytutowi Orientalistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Powstanie nowego kierunku poprzedził oficjalny, międzywydziałowy lektorat języka japońskiego w roku akademickim 1986/87, który prowadził mgr Andrzej Kowalunas. Pierwsze jednak wzmianki o nauce japońskiego na Uniwersytecie Jagiellońskim miały już miejsce w okresie międzywojennym – w latach 1930-1932 lektorat tego języka prowadził dr D. Carr. Wznowienie lektoratu nastąpiło w latach 1979-1981, kiedy to nauczania podjął się pan Yagi Mitsuwaki.
Inicjatorem utworzenia japonistyki na Uniwersytecie Jagiellońskim był prof. Andrzej Czapkiewicz, ówczesny dyrektor Instytutu Filologii Orientalnej, znany i ceniony arabista. Jego zapał i upór pozwoliły stworzyć w Krakowie, drugi w Polsce po Warszawie, ośrodek badań japonistycznych, dzięki czemu studia orientalistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim poszerzyły zakres badań o obszar Dalekiego Wschodu.
Kierownictwo nowoutworzonego Zakładu objął profesor – wówczas jeszcze docent Uniwersytetu Warszawskiego – Mikołaj Melanowicz, który funkcję kierownika pełnił do roku 2004. W pierwszym roku istnienia Zakładu oprócz prof. Mikołaja Melanowicza wykładali także: prof. Wiesław Kotański – gramatykę opisową oraz prof. Jolanta Tubielewicz – geografię. W kolejnych latach zajęcia prowadzili asystenci: mgr Olga Lorencka i mgr Ewa Kiełbińska – praktyczną naukę języka japońskiego, absolwenci japonistyki warszawskiej: mgr Bogusław Pindur – gramatykę opisową współczesnego i klasycznego języka japońskiego oraz historię Japonii, mgr Joanna Socha-Gruszczyńska – gramatykę współczesnego języka japońskiego, mgr Anna Horikoshi – naukę praktyczną, tłumaczenie tekstów japońskich i naukę pisma, oraz absolwentki krakowskiej japonistyki: mgr Aleksandra Kołodziejczyk (obecnie Szczechla) – naukę praktyczną i tłumaczenie tekstów japońskich, mgr Agnieszka Wzorek – historię i naukę pisma oraz mgr Katarzyna Turczynowicz-Suszycka – naukę pisma.
Od roku 1992 w Zakładzie pracował lektor mgr Yoshida Masakatsu. Prowadził zajęcia z praktycznej nauki języka japońskiego (do 2001 r.) oraz pisma japońskiego (do 2003 r.). W roku akademickim 2000/1 w skład pracowników naukowo-dydaktycznych wchodziło ponadto ośmiu polskich wykładowców: prof. Mikołaj Melanowicz, prowadzący wykłady z literatury japońskiej oraz seminaria magisterskie, mgr Andrzej Kowalunas nauczający praktycznego języka japońskiego, dwie asystentki mianowane: mgr Wioletta Laskowska – prowadząca zajęcia z nauki praktycznej języka i tłumaczenia tekstów japońskich, oraz mgr Elżbieta Brzostowska, która uczyła do 2002 roku gramatyki współczesnego języka japońskiego. Zajęcia z geografii Japonii do roku 2001 prowadził prof. Rajmund Mydel z Instytutu Geografii UJ. Ponadto, jako dodatkowy lektor języka japońskiego w Zakładzie uczyła pani Sakamoto Kazue, którą wtedy zatrudniała Fundacja Japońska. Pani Sakamoto jest obecnie stałym pracownikiem UJ.
Fundacja Japońska wspiera Zakład Japonistyki od samego początku. Sprawując wieloletnią opiekę nad naszym zakładem, co trzy lata stara się nam zapewnić wykwalifikowanych nauczycieli języka japońskiego. Dzięki darom Fundacji (a także wielu innym instytucjom) Biblioteka Zakładu Japonistyki posiada dość bogaty księgozbiór, liczący około 8500 woluminów.
W Zakładzie wykłady gościnnie prowadziły również osoby niezwiązane z Instytutem Filologii Orientalnej. Często korzystano z pomocy przebywających w Krakowie Japończyków. Prowadzili oni zazwyczaj praktyczną naukę języka japońskiego. W pierwszym roku istnienia japonistyki lektorem japońskiego był pan Suzuki Toshihiko, w drugim studentka filologii polskiej UJ – Iwata Miho. Od października 1994 roku do października 1995 roku praktycznego japońskiego uczyła Sasaki Shinko, studentka historii UJ, następnie, od 1994 roku, doktorantka socjologii UJ – Kawakubo Shigeko, która przez rok prowadziła także zajęcia z socjologii, ekonomii i gospodarki Japonii, a w kolejnym uczyła praktycznego języka japońskiego. Kolejną lektorką była pani prof. Misono Yasuko z Centrum Nauczania Języka Japońskiego na Uniwersytecie Technologii i Rolnictwa w Tokio. Dodatkowe wykłady prowadzili także: Tom Wright – buddysta i buddolog mieszkający na stałe w Japonii, który w semestrze zimowym w 1997 roku prowadził konwersatorium buddologiczne. Jeden semestr zajęć w 1998 roku prowadził również dr Stanisław Filipek, a jego wykłady dotyczyły współczesnej Japonii. Od 1997 do 2000 roku studenci mogli uczestniczyć również w konwersatorium z teatru japońskiego, który prowadziła mgr Sławomira Borowska.
Zakład przez wiele lat starał się poszerzyć pole badawcze również o Chiny. Do obowiązkowego planu zajęć doszły także kursy sinologiczne. Wprowadzono dwuletni lektorat języka chińskiego, który na początku, przez pierwsze dwa lata, prowadziła pani mgr Adina Zemanek, sinolog, absolwentka Uniwersytetu Bukaresztańskiego. Jeśli chodzi o literaturę chińską, to pierwsze wykłady z tego przedmiotu prowadziła mgr Adina Zemanek. Od roku akademickiego 2003/4 przedmiot ten wykładała prof. Lidia Kasarełło, specjalistka od literatury chińskiej z Uniwersytetu Warszawskiego.
W 2014 roku utworzona została sinologia z inicjatywy ówczesnej dyrektor Instytutu Orientalistyki, prof. Barbary Michalak Pikulskiej. Początkowo obejmowała studia licencjackie, ale od roku akademickiego 2017/18 możliwa jest kontynuacja nauki na dwuletnich studiach magisterskich. Obecną kierownik Zakładu Sinologii jest dr hab. Ewa Zajdler, prof. UJ. Oprócz stałych wykładowców, zespół tworzą także lektorzy i praktykanci z Tajwanu oraz z Chińskiej Republiki Ludowej.
Jeśli chodzi o japonistykę, to w latach 2004-2016 stanowisko kierownika piastował prof. dr hab. Romuald Huszcza. W latach 2017-2021 kierownikiem japonistyki był dr hab. Tomasz Majtczak, a od 2021 roku stanowisko to piastuje dr hab. Stanisław Meyer.
Opracowano na podstawie: Łukasiewicz Magdalena, "Studia japonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie:, [w:] Japonica, nr 12, Zakład Japonistyki i Koreanistyki, Uniwersytet Warszawski, Warszawa 2000.